HISTORIA DOKTRYN POLITYCZNYCH I PRAWNYCH PODRĘCZNIK AKADEMICKI

Historia doktryn politycznych i prawnych dopiero po drugiej wojnie światowej stała się odrębnym przedmiotem w dydaktyce uniwersyteckiej. Została do niej wprowadzona na fali popaździernikowej odwilży; neutralizowała wtedy destrukcyjne oddziaływanie „jedynie słusznych" prawd, objawianych przez materializm historyczny. Ukazywała obraz myśli, który te prawdy relatywizowal i podważał. Dziś ma ona mocną pozycję w programie studiów prawniczych; jest wykładana na studiach administracyjnych, historycznych, politologicznych i dziennikarskich. Na swoje miejsce zasłużyła wartościami, które posiadają pokaźne znaczenie poznawcze i niemałą użyteczność społeczną.
Zgłębianie historii doktryn politycznych i prawnych wzbogaca teoretyczna wiedzę studenta. Podsumowuje jego wiadomości z zakresu historii ustroju i prawa, wprowadza w meandry wiedzy o mechanizmach władzy. Uczy szacunku dla dialektyki: pozwala nie tylko czytać teksty, ale i rozumieć podteksty; sprzyja kompleksowemu ujmowaniu zjawisk społecznych, skłania do refleksji nad polityką, przestrzega przed autorytatywnością twierdzeń, pobudza do ostrożności w formułowaniu prognoz. Pomaga postrzegać problemy współczesności integralnie i perspektywicznie. Poszerza intelektualne horyzonty i służy podnoszeniu poziomu kultury politycznej i prawnej. W minionych dziesięcioleciach historyk doktryn politycznych i prawnych mógł mówić Studiującym to, czego częstokroć nie mógł powiedzieć wykładowca filozofii, ogólnej teorii państwa czy prawa konstytucyjnego.
Oczywiście atrakcyjność historii doktryn politycznych i prawnych nie oznacza, ze jest ona dyscypliną łatwą. Zawiera warstwę refleksji filozoficznej i socjologicznej, wymaga znajomości historii ogólnej, zakłada opanowanie historii ustroju i prawa, szeroko czerpie z historii kultury.
Podręcznik składa się z trzech części. Pierwsza, obejmująca doktryny do rewolucji francuskiej, napisana przez Henryka Olszewskiego i nawiązująca do jego wcześniejszych tekstów, została skonstruowana z preferencjami dla zasad chronologii. Druga i trzecia napisane przez Krystynę Chojnicką, obejmują doktryny XIX i XX wieku, czyli myśl czasów najnowszych i współczesnych. Zawarty w nich materiał został podzielony wedle nurtów obecnych w panoramie ideowej tej epoki, czyli podporządkowany kryterium rzeczowemu. Pożyteczne wydawało się zamieszczenie w tekście ważniejszej i - co istotne - dostępnej literatury traktującej o poszczególnych zagadnieniach.
Założeniem niniejszego podręcznika jest prezentacja również najnowszych nurtów doktryn. Autorzy zdają sobie sprawę, że wybór, jakiego w tej kwestii dokonali, nie dla wszystkich będzie przekonujący. Jako wyjaśnienie niech służy okoliczność, że anonsowana w tytule „historia doktryn" kazała nam wyeliminować nurty (których charakterystycznym przykładem może być globalizm czy alterglobalizm), realizujące się obecnie bardziej na płaszczyźnie ruchów społecznych, w których refleksja intelektualna nie wykrystalizowała się jeszcze w dojrzałej formie. Niewykluczone, że wiele spośród nich trafi do kolejnych wydań tego podręcznika.